The Secrets of America

The state entity called "The United States of America" in the dawn of its existence had such fortune to have as key persons deserving for its genesis extraordinary eruditi, exceptional lawyers, pragmatic diplomats and such personalities worthy of filling the top ranks of any nation. Among the pléiade of the most important figures for the genesis of the USA and the first decades of its existence and its establishment on the international scene are the world famous names of George Washington, Thomas Jefferson, Benjamin Franklin, as well as a few other persons among which certainly for his importance and contribution belongs John Adams.

John Adams is one of the most famous and most appreciated American statesmen and diplomats. He is one of the seven "Founding Fathers of the United States of America", initiator and signatory of the worthiest American document, "The Declaration of Independence" as well as the Constitution of the USA. He was the man who served as the first ever vice-president of the USA when the function of the president for the first time was executed by George Washington, only to be succeeded by Adams whose name will remain in the annals of history as the second president of the USA.

In the year 1783 John Adams served the then young American state as its "Commissioner to France", "Minister Plenipotentiary to Holland", and one of the "Commissioners (together with Benjamin Franklin and John Jay) for negotiating the Treaty of Peace"(after the War for Independence from the UK).

(Sparks, Jared ed. "Diplomatic Correspondence of the American Revolution", Vol. VII., 1830, p. 1)

From this time he had regular and very thorough correspondence with the other important persons for the American independence and statehood involving all details about his activity of defending the American interests in Europe. All of his, as well as the correspondence of the other important American diplomats and statesmen from this time is tidily archived in a multi-volume publication called "The Diplomatic Correspondence of the American Revolution" printed in the beginning of the XIX-th century.

In a passage of one of the letters preserved from this correspondence between John Adams and Robert Livingston from July 14, 1783 we can read the following:

"The project of setting at liberty the whole country of ancient Greece, Macedonia, and Illyricum, and erecting independent Republics in those famous seats, however splendid it may appear in speculation, is not likely to be seriously entertained by the two Empires (meaning Austria and Russia), because it is impracticable. The Greeks of this day, although they are said to have imagination and ingenuity, are corrupted in their morals to such a degree, as to be a faithless, perfidious race, destitute of courage, as well as of those principles of honor and virtue, without which nations can have no confidence in one another, nor be trusted by others."

(Ibid., p. 86)

That is what John Adams penned down in his letter written in Paris and sent to Robert Livingston in the year 1783, and precisely on July 14th, the same day on which only 6 years after will begin one of the most important events in European, and for its later influence the World history--The French Revolution.

Robert Livingston is the man who will be remembered in the annals of history as the first ever Secretary of the State Department i.e. the chief of the foreign policy and diplomacy of the USA (the function presently executed by Madame Hillary Rodham Clinton).

The letter in its entirety isn't concerned specifically with Macedonia or Greece, but rather it is an effort of the then young American diplomacy for the liberalization of commerce and opening of the water ways in Europe. In the short explanation given for each of the letters published in the cited publication the editor Jared Sparks for this particular letter from Adams to Livingston wrote the following:

"Exclusive policy of the European powers in regard to commerce.--Views of Austria and Russia towards the Black Sea, the Danube, the Archipelago and Turkey."

(Ibid., p. viii. 'contents')

This is nicely explained by John Adams himself in the opening sentences of his letter to Livingston where he elaborates the American position vs. the positions of some of the European powers on these matters.

"Sir,

The United States of America have propagated far and wide in Europe the ideas of the liberty of navigation and commerce. The powers of Europe, however, cannot agree, as yet, in adopting them in their full extent. Each one desires to maintain the exclusive dominion of some particular sea, or river, and yet to enjoy the liberty of navigating all others."

(Ibid., p. 85)

In the continuation of the first passage that was quoted here where he separated Greece and Macedonia, John Adams wrote the following:

"The project of conquering the Provinces of Albania, Romelia, Wallachia, Moldavia, and Little Tartary, from the Turks, and dividing them between the two Empires, may be more probable; but the Turks, in Asia and Europe together, are very powerful, and, if thoroughly awakened, might make a great resistance ; so that it is most probable, the two Imperial Courts would be content, if they could obtain by negotiation, or by arms, the free navigation of the Danube, Black Sea, and Archipelago (meaning the Aegean). This freedom alone would produce a great revolution in the commerce of Europe."

(Ibid., pp. 86-87)

As we can observe John Adams had exceptional knowledge of the circumstances and the conditions in Europe and the Balkans at that time. Historians know very well that the interests in particular of the Austrian (that later became Austria-Hungarian) and the Russian crowns as we can note since that time, and all throughout the XIX-th and the beginning of the XX-th centuries were the ones whose accordance, interlocking and direct opposition were the ones dictating the events and actions in the Balkans and the relationships of all nations and countries ruled by the Ottoman Turkish Empire, and especially for Macedonia. 

Nevertheless, the fact remains that John Adams, one of the "Founding Fathers of the USA", and their second president, made a clear difference and distinction between Macedonia and Greece and advocated liberation from the Turkish rule and establishing independent Republics (read=Democracies) for both countries with American help.  Under the appellation "Illyricum" he certainly meant the other countries of former Yugoslavia. History teaches us that his plan was partly fulfilled foremost by the efforts of the European phil-Hellenes who tirelessly helped Greece to be liberated from the Turkish rule, but didn't allow it to form a Republic or a Democracy, instead they imposed a royal monarchy by installing as king a member of one of the European royal lineages. On the other hand, Macedonia instead of gaining its freedom, continued being enslaved for many years. And in the moments when with superhuman efforts uprisings were made and the fighting for freedom and independence was continued relying on own forces, and with no help from anyone (for which principle the suffering of the Macedonians was tremendous) Macedonia and the Macedonians in the Ilinden Uprising, and at ASNOM promoted exactly the Republican idea that John Adams supported. 

The original manuscript of the letter is preserved in the National Archives of the USA.

Goce Pangovski

Тајните на Америка - REDUX

Државниот ентитет наречен “Соединети Американски Држави” во мугрите на своето постоење имаше таква среќа клучните луѓе заслужни за нивниот постанок да се исклучителни ерудити, извонредни правници, прагматични дипломати и воопшто личности кои во своите редови би посакал да ги види секој народ и нација.
Меѓу плејадата најзначајни фигури за постанокот на САД и првите декади од нивното постоење и етаблирање на меѓународната сцена секако се светски познатите имиња на Џорџ Вашингтон, Томас Џеферсон, Бенџамин Франклин и неколку други личности меѓу кои секако според своето значење и придонес спаѓа и Џон Адамс.

Џон Адамс е еден од најпознатите и најценети американски државници и дипломати. Тој е еден од седумтемина “татковци” на САД (Founding Fathers of the United States of America), предлагач и потписник на американскиот најсветол документ “Декларацијата за Независност” и Уставот на САД. Тоа е човекот што служеше како прв потпретседател на САД кога функцијата претседател на САД за прв пат ја извршуваше Џорџ Вашингтон, за да подоцна го наследи на таа функција и да остане запишан во историјата како вториот претседател на САД.

Во 1783 година Џон Адамс и служи на младата американска држава како нејзин “комесар во Франција”, “ополномоштен амбасадор на САД во Холандија”, и како еден од “комесарите на САД (заедно со Бенџамин Франклин и Џон Џеј, заб. м.) во преговорите за потпишувањето на мировниот договор (од војната за независност со Велика Британија)”.
(Sparks, Jared ed. “Diplomatic Correspondence of the American Revolution”, Vol. VII., 1830, p. 1)

Од ова време тој има честа и мошне исцрпна коресподенција со другите важни личности за американската независност и државност за сите подробности од неговата дејност во Европа и во бранењето на американските интереси. Целата негова како и коресподенцијата на другите најзначајни американски дипломати и државници од тоа време е уредно архивирана и објавена во повеќетомно издание наречено “Дипломатската Коресподенција на Американската Револуција” уште на почетокот на 19 век.

Во еден пасус од едно писмо зачувано во оваа коресподенција на Џон Адамс до Роберт Ливингстон од 14 јули 1783 г. го читаме следното:

“Проектот за ослободување на целата земја на античка Грција, Македонија и Илирик, и подигање на независни републики во тие славни столици, колку сјајно и да изгледа во шпекулација, најверојатно нема да добие должно внимание од двете империи (се мисли на Австрија и Русија, заб. м.), затоа што е непрактичен. Грците денеска, иако се зборува дека имаат имагинација и генијалност, се корумпирани во своите морални начела до таков степен да постанале неверна, перфидна раса, бедна со храброст, како и со оние принципи на чест и доблест без кои нациите не може да имаат доверба помеѓу себе, ниту да им се верува од другите.”
(Ibid., p. 86)

John Adams passage about Macedonia, letter from July 14th, 1783

Ете тоа го запишал Џон Адамс во своето писмо напишано во Париз и испратено до Роберт Ливингстон во далечната 1783 година, и тоа на 14 јули, денот на кој само 6 години подоцна ќе почне еден од најважните настани во европската, а по своето подоцнежно влијание и во светската историја—-Француската Револуција.

Роберт Ливингстон е човекот којшто во историјата ќе остане запишан како првиот секретар на “Стејт Департментот” т.е. шеф на дипломатијата на САД (функцијата што денеска ја извршува г-ѓа Хилари Клинтон).

Писмото во својата целина не се однесува специфично на Македонија или Грција туку е обид на тогаш младата американска дипломатија за либерализација на тргувањето и отварањето на водните патишта во Европа. Во краткото објаснување дадено за секое од писмата поместени во цитираната публикација уредникот Џаред Спаркс за ова писмо на Адамс до Ливингстон ќе запише:
“Ексклузивната политика на европските сили во однос на трговијата.–Погледите на Австрија и Русија кон Црното Море, Дунав, Архипелагот (се мисли на островите во Егејското Море), и Турција.”
(Ibid., p. viii. ‘contents’).

Ова убаво го објаснува и самиот Џон Адамс уште во првите реченици од своето писмо до Ливингстон каде ја образлага американската наспроти позицијата на некои од европските сили по овие прашања.
“Господине,
САД ги пропагираа на долго и на широко по Европа идеите за слобода на навигацијата (по воден пат, заб. м.) и трговијата. Меѓутоа, европските сили сеуште не се сложуваат за нивно потполно прифаќање. Секоја од нив посакува да го задржи ексклузивното право над некое одредено море или река, а сепак да го ужива правото и да плови по останатите.”
(Ibid., p. 85)

Во продолжение пак на првиот цитиран пасус кадешто одделно ги набројал Грција и Македонија Џон Адамс напишал:
“Проектот за освојување на провинциите Албанија (во оригиналното писмо запишана како Albany, заб. м.), Румелија, Влашка, Молдавија, и Мала Татарија од Турците, и нивната поделба помеѓу двете империи (Австрија и Русија, заб. м.) можеби е поверојатно; но Турците во Азија и Европа подеднакво се многу моќни, и ако потполно се разбудат може да направат огромно спротивставување; така што најверојатно е двата империјални двора да се задоволат со добивањето, преку преговори или со оружје, слободна пловидба по Дунав, Црното Море, и Архипелагот. Оваа слобода самата по себе ќе придонесе за голема револуција во трговијата на Европа.”
(Ibid., p. 86-87)

Како што можеме да забележиме Џон Адамс имал извонредно познавање на приликите и состојбите во Европа и на Балканот во тоа време. Историчарите многу добро знаат дека интересите токму на руската и австриската круна (која подоцна стана австро-унгарска) како што гледаме уште од тој период па низ целиот 19 и почетокот на 20 век биле тие чие совпаѓање, испреплетување и директно спротивставување ќе ги диктираат настаните и случувањата на Балканот и односите на сите народи и земји под владеењето на турската отоманска империја, а особено на Македонија.

Останува фактот дека Џон Адамс, еден од “татковците на САД” и нивниот втор претседател правел јасна разлика и дистинкција помеѓу Македонија и Грција и се залагал со американска помош и двете земји да се ослободат од турското владеење и да создадат независни републики (читај=демократии). Под “Илирик” секако се подразбираат останатите земји од просторите на поранешна Југославија. Од историјата знаеме дека неговиот план делумно беше остварен пред се со напорите на европските фил-хелени коишто ревносно помогнаа Грција да се ослободи од турското владеење но не и дозволија да создаде република или демократија туку и инсталираа кралска монархија од една од европските кралските лози. Од друга страна Македонија наместо добивањето слобода го продолжи своето ропство уште долги години. И во моментите кога со натчовечки напори се правеа востанија и се обидуваше да се дојде до својата слобода и независност потпирајќи се на сопствените сили и непомогната од никого (заради кои принципи жестоко страдаа токму Македонците) Македонија и Македонците и во илинденското востание, и на АСНОМ ја промовираа токму републиканската идеја за која се застапувал и Џон Адамс.

Оригиналниот ракопис од писмото се чува во националната архива на САД.

Гоце Панговски

Тајните на Америка

Изминативе месеци во Македонија се случуваат настани со страотна брзина чие значење и влијание врз политичките и општествените процеси допрва ќе треба да се согледува и открива. Добрите историчари и аналитичари знаат дека за било каква подлабока анализа ќе треба да помине извесно време, а тоа е комодитет којшто не можат да си го приуштат оние кои ги донесуваат одлуките по целиот свет па така и кај нас.

Од поважните настани во односите со ЕУ секако е посетата на еврокомесарот за проширување Штефан Фуле такаречи во предвечерјето на испорачувањето на извештајот за напредокот на Македонија којшто неговиот тим го спреми за оваа 2011 година. Од таа“посебна” посета покрај тоа што дознавме дека господинот Фуле е “оптимист и дека очекува до крајот на годината да биде решен спорот за името” тој воедно мошне индикативно реши посетата да ја искористи и за чествување на 10-годишнината од донесувањето на охридскиот рамковен договор, но не и на 20-годишнината од независноста на Македонија без која не би имало никаква потреба ни од било каков последователен договор како охридскиот.
Околу месец дена подоцна го добивме на увид и тој сега фамозен извештај за напредокот на Македонија што го спреми комисијата за проширување на ЕУ на чело со господинот Фуле, во кој повторно апсолутно намерно ја нема придавката “македонски” за било кој наш атрибут, вклучувајќи го и јазикот. Ако “оптимизмот” на г-динот Фуле за решавање на спорот за името до крајов на годинава се темели на оваа насока зададена во извештајот со која се сака да се избрише терминот “македонски” сериозно се лаже, за што сведочи и лавината оправдани реакции од сите институции и поединци во Македонија по повод истиот.

Во меѓувреме се случија и оние најблаго речено “несреќни” испади на германскиот европратеник со грчко потекло Шацимаркакис, којшто својот менталитет и светоглед на најдобар можен начин ни го отслика со вулгарноста искажана на грчки јазик кон неколкуте наши новинари кои отидоа да земат учество на некаква си панел дискусија за слободата на медиумите организирана во седиштето на ЕУ во Брисел. Уште од древни времиња е познато дека луѓето во стресна и афектна состојба привремено ги губат своите когнитивни способности и се ослонуваат на примарните делови од нивната психа како употребата на мајчиниот јазик. Секако најеклатантен пример за ова е повикот на македонски јазик кон своите стражари од страна на Александар Трети македонски, познат како “велики” кој бил во таква стресна состојба после убиството врз еден од своите најверни пријатели и следбеници Клит на еден банкет-пијанка во Азија. И наместо неодамнешната посета на Македонија овој господин да ја искористи за да ја поправи сликата за себе а преку тоа и за вистинските намери на ЕУ естаблишментот кон нас, тој уште повулгарно среде Скопје смислено се обиде на мала врата да протне уште еден грчки тројански коњ–имено небулозниот предлог на Евангелос Кофос со кој нашиот јазик насекаде во светот нема да се преведува на јазиците на кои ќе се зборува или пишува за него туку секаде на латиница да стои “makedonski”[sic]. На сето ова, за да нема забуни за неговата вистинска намера ја додаде инсинуацијата дека за неколкуте реченици што ги изрече на македонски јазик ќе се бунела Бугарија, зашто демек неговиот “изговор бил помалку бугарски”[sic]. Но што друго да очекуваме од човекот чијашто академска докторска титула во Германија е поништена заради плагијаторство (читај=препишување туѓи мислења без да се цитира изворот и со тоа нивно претставување како свои).

Нејсе, како што рекле старите “секое чудо за три дена”, и еве веќе подзабораваме на овие настани затоа што следнава недела сме во очекување на објавата на пресудата на меѓународниот суд во Хаг каде државата Македонија ја тужи државата Грција за попречување на нејзиното членство во меѓународните организации каде втората е веќе членка. Без да навлегуваме во правната поткрепа и издржаност на таква една тужба и нејзините вистински импликации за националните интереси на Македонија и Македонците (за кои во неколку наврати во весников пишувале еминентни правни експерти) мора да се признае дека одлуката на судот ќе има и директни а особено и индиректни последици на долг рок во односите на двете земји и народи. Исто така таа ќе биде важна и за перцепцијата за Македонија и Македонците и Грција и Грците од остатокот од светот. Особено кога од ЕУ веќе стигаат некои срамежливи најави дека унијата ќе ги следи решенијата на судот.

На меѓународен план пак освен тешката финансиска криза во ЕУ и огромниот надворешен долг што се заканува да ја парализира работата на државните институции во САД не стивнуваат ни случувањата од т.н. “арапска пролет”, којашто веќе стана длабока есен и неминовно оди кон студена зима. А како главен подтекст на сето ова, а некои велат и директен иницијатор, е интернет феноменот наречен Викиликс којшто повеќе од година дена не стивнува со своето откривање, публикување или поточно “истекување” на т.н. забранети или тајни документи од преписките и разговорите помеѓу американските дипломати со нивните колеги, но и високи државни службеници, премиери, претседатели и министри на владите и државите од скоро целиот свет.

Во ист манир во предвечерјето на објавата на одлуката на судот во Хаг, а особено на во исто време најавената посета на потпретседателот на САД Џозеф Бајден на соседна Грција, што некои го коментираат како обид да се намали штетата што ќе и се нанесе на Грција со пресудата, еве и јас ќе се дрзнам овде да објавам една дипломатска преписка од американски извор.
Сепак нека не се тревожат американските дипломати или тајните служби затоа што писмото што јас овде ќе го објавам иако е од највисоките функционери во надворешната политика на САД има постар датум, и веќе одамна (на почетокот на 19 век) е објавено во аналите на “Дипломатската Коресподенција на Американската Револуција”. Па сепак според моите скромни познавања е непознато за македонската јавност, вклучувајќи ги и историчарите. Имено се работи за еден пасус од едно писмо коешто Џон Адамс му го испратил на Роберт Ливингстон во далечната 1783 година, а кој има извонредно значење и импликации во врска со т.н. “спор околу името” што Грција го има со Македонија.
Пасусот во мој превод гласи вака:

“Проектот за ослободување на целата земја на античка Грција, Македонија и Илирик, и подигање на независни републики во тие славни столици, колку сјајно и да изгледа во шпекулација, најверојатно нема да добие должно внимание од двете империи (се мисли на Австрија и Русија, заб. м.), затоа што е непрактичен. Грците денеска, иако се зборува дека имаат имагинација и генијалност, се корумпирани во своите морални начела до таков степен да постанале неверна, перфидна раса, бедна со храброст, како и со оние принципи на чест и доблест без кои нациите не може да имаат доверба помеѓу себе, ниту да им се верува од другите.”
(Sparks, Jared ed. “Diplomatic Correspondence of the American Revolution”, Vol. VII., 1830, p. 86)

Ете тоа го запишал Џон Адамс во своето писмо напишано во Париз и испратено до Роберт Ливингстон во далечната 1783 година, и тоа на 14 јули, денот на кој само 6 години подоцна ќе почне еден од најважните настани во европската, а по своето подоцнежно влијание и во светската историја—-Француската Револуција.
Би сакал тука да појаснам кои се личностите Џон Адамс и Роберт Ливингстон и какво е нивното значење и влијание пред се во Американската политика и историја, а со нивното делување особено и на европската.
Џон Адамс е еден од најпознатите и најценети американски државници и дипломати, тој е еден од седумтемина “татковци” на САД (Founding Fathers of the United States of America), предлагач и потписник на американскиот најсветол документ “Декларацијата за Независност” и Уставот на САД. Тоа е човекот што служеше како прв потпретседател на САД кога функцијата претседател на САД за прв пат ја извршуваше Џорџ Вашингтон, за да подоцна го наследи на таа функција и да остане запишан во историјата како вториот претседател на САД.
Роберт Ливингстон од друга страна е човекот којшто во историјата ќе остане запишан како првиот секретар на “Стејт Департментот” т.е. шеф на дипломатијата на САД (функцијата што денеска ја извршува г-ѓа Хилари Клинтон).
Со други зборови тоа се луѓето што се меѓу неколкутемина најзаслужни за формирањето на САД.

Но да се навратиме на самото писмо и неговата содржина. Тоа во својата целина не се однесува специфично на Македонија или Грција туку е обид на тогаш младата американска дипломатија за либерализација на тргувањето и отварањето на водните патишта во Европа. Во краткото објаснување дадено за секое од писмата поместени во цитираната публикација уредникот Џаред Спаркс за ова писмо на Адамс до Ливингстон ќе запише:
“Ексклузивната политика на европските сили во однос на трговијата.–Погледите на Австрија и Русија кон Црното Море, Дунав, Архипелагот (се мисли на островите во Егејското Море), и Турција.”
(Ibid., p. viii. ‘contents’).

Ова убаво го објаснува и мудриот Џон Адамс уште во првите реченици од своето писмо до Ливингстон каде ја образлага американската наспроти позицијата на некои од европските сили по овие прашања.
“Господине,
САД ги пропагираа на долго и на широко по Европа идеите за слобода на навигацијата (по воден пат, заб. м.) и трговијата. Меѓутоа, европските сили сеуште не се сложуваат за нивно потполно прифаќање. Секоја од нив посакува да го задржи ексклузивното право над некое одредено море или река, а сепак да го ужива правото и да плови по останатите.”
(Ibid., p. 85)

Во продолжение пак на првиот цитиран пасус кадешто одделно ги набројал Грција и Македонија Џон Адамс напишал:
“Проектот за освојување на провинциите Албанија (во оригиналното писмо запишана како Albany, заб. м.), Румелија, Влашка, Молдавија, и Мала Татарија од Турците, и нивната поделба помеѓу двете империи (Австрија и Русија, заб. м.) можеби е поверојатно; но Турците во Азија и Европа подеднакво се многу моќни, и ако потполно се разбудат може да направат огромно спротивставување; така што најверојатно е двата империјални двора да се задоволат со добивањето, преку преговори или со оружје, слободна пловидба по Дунав, Црното Море, и Архипелагот. Оваа слобода самата по себе ќе придонесе за голема револуција во трговијата на Европа.”

(Ibid., pp. 86-87)

Како што можеме да забележиме Џон Адамс имал извонредно познавање на приликите и состојбите во Европа и на Балканот во тоа време. Историчарите многу добро знаат дека интересите токму на руската и австриската круна (која подоцна стана австро-унгарска) како што гледаме уште од тој период па низ целиот 19 и почетокот на 20 век биле тие чие совпаѓање, испреплетување и директно спротивставување ќе ги диктираат настаните и случувањата на Балканот и односите на сите народи и земји под владеењето на турската отоманска империја, а особено на Македонија.

Останува фактот дека Џон Адамс, еден од “татковците на САД” и нивниот втор претседател правел јасна разлика и дистинкција помеѓу Македонија и Грција и се залагал со американска помош и двете земји да се ослободат од турското владеење и да создадат независни републики (читај=демократии). Под “Илирик” секако се подразбираат останатите земји од просторите на поранешна Југославија. Неговиот план делумно беше остварен пред се со напорите на европските фил-хелени коишто ревносно помогнаа Грција да се ослободи од турското владеење но не и дозволија да создаде република или демократија туку и инсталираа кралска монархија од една од европските кралските лози. Од друга страна Македонија наместо добивањето слобода го продолжи своето ропство уште долги години. И во моментите кога со надчовечки напори се правеа востанија и се обидуваше да се дојде до својата слобода и независност потпирајќи се на сопствените сили и непомогната од никого (заради кои принципи жестоко страдаа токму Македонците) Македонија и Македонците ја промовираа токму републиканската идеја за која се застапувал и Џон Адамс.

Оригиналниот ракопис од писмото се чува во националната архива на САД.

Гоце Панговски

П.С. Написот е напишан и испратен за објавување до редакцијата на весникот “Нова Македонија” на 2 декември, 2011 г.